Fosforik asit üretimi
Fosforik asit üretimi Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 + 6H2O →2H3PO4 + 3[CaSO4 2H2O], arasındaki reaksiyon sonucunda oluşan ürünlere göre, fosfat kayası, sülfürik asit ve suyun etkileşimiyle ticari kalitede fosforik asit (H3PO4) ve yan ürün olarak jips [CaSO4·2H2O] elde edilmektedir. Bu sürecin en dikkat çekici yönlerinden biri, büyük miktarlarda jipsin ortaya çıkmasıdır. Örneğin, Japonya gibi bazı ülkelerde bu tür tesisler alçı üretiminde kullanılmakta, fosforik asit ise yan ürün olarak değerlendirilmektedir. Fosforik asit üretimi genellikle yaş yöntemle gerçekleştirilir ve bu süreçte çoğunlukla sülfürik asit tercih edilmektedir. Alternatif olarak, hidroklorik (HCl) ve nitrik (HNO3) asitler de reaksiyonda kullanılabilir. Bununla birlikte, fosfat kayasından yem katkı maddeleri olan MCP (Mono Kalsiyum Fosfat) ve DCP (Di Kalsiyum Fosfat) üreten işletmeler ağırlıklı olarak hidroklorik asiti tercih etmektedir.
Fosforik asit üretimi ile ilgili proses mühendisliği hizmetimiz için iletişme geçebilir, 0533 573 80 70 Numaralı telefondan bilgi alabilirsiniz
Fosforik asit fiziksel özellikleri
Saf fosforik asit renksiz, kokusuz, higroskopik bir yapıya sahip kristal formunda bir madde olup alev almaz bir özelliktedir. Ticari fosforik asit genellikle %75-85 oranında fosforik asit içeren, viskoz yapıya sahip sulu bir çözelti olarak temin edilmektedir. Çözelti formunun daha düşük sıcaklıklarda katılaştığı gözlemlenmiştir.
Erime Noktası
– 42°C (saf)
– 21°C (%85 konsantrasyon)
– 18°C (%75 konsantrasyon)
Kaynama Noktası
– 260°C (saf)
– 154°C (%85 konsantrasyon)
– 135°C (%75 konsantrasyon)
Özgül Ağırlık
– 1,88 (saf)
– 1,69 (%85 konsantrasyon)
– 1,58 (%75 konsantrasyon)
Buhar Yoğunluğu
Saf fosforik asit için bu değer yaklaşık 3.4 civarındadır.
Fosforik asit Kimyasal Özellikler
Fosforik asit üretimi süreçleri ve kimyasal reaktivitesini dikkate aldığımızda oldukça dikkat çekici bir bileşiktir. İki temel yöntemle elde edilmektedir. Birinci yöntemde, fosfat kayalarının sülfürik asitle doğrudan reaksiyonu gerçekleştirilmekte ve sürecin yan ürünü olarak kalsiyum sülfat (alçı) ortaya çıkmaktadır. İkinci yöntem ise elementel fosforun yakılması ve ardından oluşan fosfor oksidin hidratlanmasına dayanmaktadır.
Fosforik asit üretimi, üç farklı tuz sınıfı (birincil, dibazik ve tribazik fosfatlar) oluşturabilecek kapasitede korozif bir asittir ve suda yüksek oranda çözünürlük göstermektedir. Bununla birlikte, güçlü kostik maddelerle reaksiyona girmezken demir ve demir alaşımları gibi metalleri aşındırma özelliği taşımaktadır. Metallerle temas ettiğinde yanıcı hidrojen gazı üretebilme yetisine de sahiptir.
Kimyasal stabilitesine rağmen fosforik asit üretimi, alkoller, aldehitler, siyanürler, ketonlar, fenoller, esterler, sülfitler, merkaptanlar gibi organik maddelerle veya halojenli bileşiklerle reaksiyona girdiğinde zehirli gazlar salarak ayrışabilmektedir. Yanma esnasında toksik fosfor oksit dumanları üretmesi de önemli bir güvenlik tehlikesi oluşturmaktadır.
Bu özellikleri göz önünde bulundurularak fosforik asit üretimi ve kullanımında dikkatli kontrol ve önlemler gerekmektedir.
